İlk Aşı Uygulandı

Dünyada en yüksek ölüm oranına sahip hastalıklardan biri olan akciğer kanserine karşı, ilk kez bir aşı uygulandı. Deneme aşamasındaki mRNA aşısı, ilk olarak İngiltere’deki bir hastada kullanıldı. Klinik denemeler Türkiye de dahil olmak üzere toplamda yedi ülkede gerçekleştirilecek. BioNTech tarafından geliştirilen bu aşının Faz-1 çalışmaları Türkiye’de Yeditepe ve Ege Üniversiteleri’nde de başlatıldı.

Akciğer Kanserinin En Yaygın Türü İçin Yeni Çözüm

Her yıl yaklaşık 1.8 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olan akciğer kanserini hedefleyen “dünyanın ilk mRNA akciğer kanseri aşısı” üretimi gerçekleştirildi. Koronavirüs pandemisi sırasında geliştirdikleri aşı ile dikkat çeken Türk bilim insanları Prof. Özlem Türeci ve Prof. Uğur Şahin’in ortak olduğu BioNTech, müjdeli haberi duyurdu.

Aşının Özellikleri ve Amaçları

Kanser hücrelerini tespit edip etkisiz hale getirmek ve bunun yanı sıra geri dönüşlerini engellemek amacıyla tasarlanan aşıya BNT116 adı verildi. Bu aşı, akciğer kanserinin genelinde en yaygın biçimi olan küçük hücreli olmayan akciğer kanserini (KHDAK) tedavi etmek için geliştirildi. BNT116’nın insanlar üzerindeki ilk klinik denemeleri, İngiltere, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu yedi farklı ülkede, toplamda 34 araştırma merkezinde başlatıldı. Aşının yüzde 20’si, İngiltere’de bulunan 6 merkezde uygulanacak. Toplamda, cerrahi işlem veya radyoterapi öncesinde erken evrede veya nükseden kanser vakalarından yaklaşık 130 hasta denemelere katılacak.

İlk Gelişmeler Olumlu

Dünya çapında geliştirilen ilk mRNA akciğer kanseri aşısının Türkiye’deki uygulamaları Ege Üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi’nde de başladı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, bu konudaki gelişmeleri takip ederek, Akşam Gazetesi’ne yaptığı açıklamada şunları belirtti: “İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma Uygulama Merkezimizde çalışmalara başladık. ARGEFAR’daki ekibimiz titizlikle bu projeyi yürütüyor. Olumlu gelişmeler kaydediyoruz ve insanlık ile ülkemiz için güzel sonuçlar elde etmeyi ümit ediyoruz.”

Sağlıklı Hücrelere Zarar Vermeyen Yaklaşım

Aşı, COVID-19 aşılarına benzer bir mRNA tekniği kullanarak, bağışıklık sistemine KHDAK’ten alınan tümör belirteçlerini tanıtarak, bu hücrelerle savaşabilmesi için vücudu hazırlanıyor. Bu yaklaşım, sağlıklı hücreleri koruyarak, bağışıklık tepkisini artırmayı hedefliyor, bu da kemoterapinin aksine daha güvenli bir tedavi süreci sağlıyor.

İlk Denek: 67 Yaşındaki Doktor

İngiltere’deki ilk aşılama, 67 yaşındaki doktor Janusz Racz’a yapıldı. Racz, mayıs ayında akciğer kanseri tanısı aldıktan sonra kısa sürede kemoterapi ve radyoterapiye başladı ve ardından Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü UCLH Klinik Araştırma Tesisi’nde 30 dakika içinde 6 doz aşı oldu. Her doz, farklı RNA zincirlerini içeriyordu. Racz, 6 hafta boyunca haftada bir, sonrasında ise 54 hafta boyunca üç haftada bir aşılama alacak.

Diğer Kanser Türlerinde de Test Ediliyor

Ayrıca, İngiltere’de yaşayan 55 yaşındaki Elliot Pfebve, bağırsak kanseri için kişiye özel bir aşı ile tedavi edilen ilk hasta oldu. Daha önce ameliyat olan ve kemoterapi gören Elliot’a, Birmingham’daki Queen Elizabeth Hastanesi’nde mRNA aşısı uygulandı. Bir diğer örnek olarak, geçtiğimiz ay Londra’da Steve Young’a cilt kanserinin en tehlikeli türü olan melanoma yönelik kişiye özel bir mRNA aşısı uygulandı; bu aşı Moderna tarafından üretildi ve COVID-19 aşılarında kullanılan benzer bir teknoloji ile geliştirilmişti. “`